بد ترین بندگان خدا
إنّ مِن شَرِّ عِبادِ اللَّهِ مَن تُكرَهُ مُجالَسَتُهُ لِفُحشِهِ؛
بدترین بندگان خدا كسى است كه از ترس فحش او، همنشینى با او را خوش ندارند.
الكافی: ج 2، ص 325، ح 8 (میزان الحكمة: ج 2، ص 1422)
1- نتیجه ناسزاگویی
پیامبر صلى الله علیه و آله:
لا تَسُبُّوا الناسَ فَـتَـكتَسِبُوا العَداوَةَ بَینَهُم؛
به مردم ناسزا نگویید، كه با این كار در میان آنها دشمن پیدا مى كنید.
(كافى، ج2، ص360، ح 3)
2- شوخی بدون ناسزا
امام باقر علیه السلام:
إِنَّ اللّه عَزَّوَجَلَّ یُحِبُّ المُداعِبَ فِى الجَماعَةِ بِلا رَفَثٍ؛
خداوند عزوجل دوست دارد كسى را كه در میان جمع شوخى كند به شرط آن كه ناسزا نگوید.
(كافى، ج2، ص 663، ح4)
3- دشنامگویی نشانه نفاق
امام صادق علیه السلام:
الفُحشُ والبَذاءُ والسَّلاطَةُ مِن النِّفاقِ؛
دشـنـامـگویى و بـد زبانى و دریـدگـى از (نشانه هاى) نفاق است.
4- ناسزا نتیجه تکبر
امام على علیه السلام:
ثَمَرَةُ التَّواضُعِ الَمحَبّةُ، ثَمَرَةُ الكِبرِ المَسَبَّةُ.
ثمره فروتنى دوستى است، ثمره تكبّر ناسزا (شنیدن) است.
5- ناسزا پاسخ ناسزا
امام على علیه السلام:
مَن عابَ عِیبَ، ومَن شَتَمَ اُجیبَ، ومَن غَرَسَ أشجارَ التُّقى اجتَنى ثِمارَ المُنى.
هر كه عیبجویى كند، عیبجویى شود و هر كه ناسزا گوید، پاسخ (ناسزا) شنود و هر كه درختهاى تقوا بنشاند، میوه هاى آرزوها را بچیند.
6- ناسزا به مومن
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم:
سابُّ المُؤمِنِ كالمُشرِفِ على الهَلَكَةِ.
ناسزاگوى به مؤمن همچون كسى است كه در آستانه هلاكت باشد.
7- گناه ناسزا به مومن
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم:
سِبابُ المؤمِنِ فُسوقٌ، وقِتالُهُ كُفرٌ، وأكلُ لَحمِهِ مِن مَعصیَةِ اللّه؛
ناسزاگفتن به مؤمن فسق است و جنگیدن با او كفر و خوردن گوشت او (غیبت كردن از وى) معصیت خداست.
8- پیامد ناسزا به زمین و زمان
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم:
لا تَسُبُّوا الرِّیاحَ فإنّها مَأمُورَةٌ، ولا تَسُبُّوا الجِبالَ ولا السّاعاتِ ولا الأیّامَ ولا اللَّیالِیَ فَتَأثَمُوا وتَرجِعَ علَیكُم.
به بادها ناسزا مگویید كه آنها (از جانب خداوند) مأمورند و كوهها و لحظه ها و روزها و شبها را ناسزا نگویید كه گنهكار مى شوید و به خودتان بر مى گردد.
9- پیامد دشنام به مردم
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم:
لا تَسُبُّوا الناسَ فَتَكتَسِبُوا العَداوةَ بَینَهُم.
به مردم ناسزا مگویید كه با این كار در میان آنها دشمن پیدا مى كنید.
10- ثواب خودداری از دشنام
امام على علیه السلام:
لِقَنْبرٍ وقد رامَ أن یَشتِمَ شاتِمَهُ: مَهْلاً یا قَنبرُ! دَعْ شاتِمَكَ مُهانا تُرْضِ الرَّحمنَ وتُسخِطِ الشَّیطانَ وتُعاقِبْ عَدُوَّكَ، فَوَالذی فَلَقَ الحَبَّةَ وبَرَأ النَّسَمَةَ ما أرضَى المؤمنُ رَبَّهُ بِمِثلِ الحِلْمِ، ولا أسخَطَ الشَّیطانَ بِمِثلِ الصَّمتِ، ولا عُوقِبَ الأحمَقُ بمِثلِ السُّكوتِ عَنهُ.
- خطاب به قنبر- كه مى خواست به كسى كه بدو ناسزا گفته بود، ناسزا گوید - : آرام باش قنبر ! دشنامگوى خود را خوار و سرشكسته بگذار تا خداى رحمان را خشنود و شیطان را ناخشنود كرده و دشمنت را كیفر داده باشى. قسم به خدایى كه دانه را شكافت و خلایق را بیافرید، مؤمن پروردگار خود را با چیزى همانند بردبارى و گذشت خشنود نكرد و شیطان را با حربه اى چون خاموشى به خشم نیاورد و احمق را چیزى مانند سكوت در مقابل او كیفر نداد.
(أمالی المفید، ص 118، ح 2 - منتخب میزان الحكمة، ص 264)
11- دشنام مجاز
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم:
إذا شَتَمَ أحَدُكُم أخاهُ فلا یَشتِمْ عَشِیرَتَهُ، ولا أباهُ، ولا اُمَّهُ، ولكنْ لِیَقُلْ إن كانَ یَعلَمُ ذلك : إنّكَ لَبَخِیلٌ، وإنّكَ لَجَبانٌ، وإنّكَ لَكَذُوبٌ، إن كانَ یَعلَمُ ذلكَ مِنهُ.
هرگاه یكى از شما برادرش را دشنام مى دهد، نباید به ایل و تبار او و پدر و مادرش دشنام دهد، بلكه بگوید : تو بخیلى، تو ترسویى، تو دروغگویى ! به شرط آن كه بداند او واقعا چنین است.
12- کیفر دشنام دهنده
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم:
إنّ اللّه حَرَّمَ الجَنَّةَ على كُلِّ فَحّاشٍ بَذِیءٍ، قَلیلِ الحَیاءِ، لا یُبالِی ما قالَ ولا ما قیلَ لَهُ؛
خداوند بهشت را بر هر فحّاش بد زبان بى شرمى كه باكى ندارد چه گوید و چه شنود، حرام كرده است.
13-بد ترین بندگان خدا
إنّ مِن شَرِّ عِبادِ اللَّهِ مَن تُكرَهُ مُجالَسَتُهُ لِفُحشِهِ؛
بدترین بندگان خدا كسى است كه از ترس فحش او، همنشینى با او را خوش ندارند.
الكافی: ج 2، ص 325، ح 8 (میزان الحكمة: ج 2، ص 1422)